Cũng như Các MÁc . Phri-đích Ăng-ghen ( 1820 - 1895 ), người Đức , là lãnh tụ của giai cấp vô sản toàn thế giới . Mác và Ăng ghen là 2 người bạn thân thiết cùng sát cánh bên nhau trong vệc thiết lập một hệ thống lý luận sâu sắc về triết học , kinh tế , lịch sửa, văn học và nghệ thuật , ưới ánh sáng của chủ nghĩa duy vậ biện chứng và duy vật lịch sử . Người ta đã từng gọi tình bạn của hai người là tình bạn vĩ đại và cảm động , bởi vì tình bạn ấy được xây dựng trên 1 cơ sở vĩ đại : Sự ngiệp giải phóng loài người khỏi mọi ách áp bức Ăng-ghen là một cây bút có tài năng xuất chúngới những tư tưởng lớn , mà cho đến tận bây giờ sau gần 2 thế kỉ vẫn còn nguyên giá trị . Trong những tác phẩm xuất sắc của ông , ta thấy không chỉ là những lời lẽ sắc bén chúng tỏ một trí tuệ siêu việt mà còn cả những tình cảm sâu sắc nồng nhiệt . Bài ba cống hiến vĩ đại của các mác là một minh chứng hùng hồn Thực sựđây là một điếu văn . Vì vậy nó cũng được thết ế thèo dạng phổ biến : Phần một : niềm đau đớn , tiếc thương , ngỡ ngàng vì sự ra đi của một con người . Phần hai : nhắc lại những cống hiến đóng góp của người đã mất . Phần ba : khẳngđịnh niềm tiếc thương và sức sống của những di sản tinh thần mà người đã mất để lại . Nhưng hơn thế nữa bài phát biểu này còn là một điển hình mãu mực ề văn nghịl uận với những lập luận rành mạch sáng tỏ 1.Những tổn thất to lớn Mở đầu bài phát biểu , Ăng ghen nhắc đến sự ra đi của Các Mác , một sự ra đi thanh thản . Con người đó đã ngừng suy ngĩ ngủ thiếp đi , đi vào gấc ngủ nghin thu . ĐÓ là sự ra đi của nhà tư tưởng vĩ đaịn hất trong ố nhưgnx nha tư tưởng hiện đại , bậc vĩ nhân , theo đánh giá của Ăng ghen . Nỗi đau của sự mất mát ấy đợc thể hiện qua những lời lẽ : tổn thất không sao lường hếtđược nỗi tống ắng . Nhưng hơn cả nỗi trống vắng của những người thân, Ăng ghen coi đó là tổn thất không sao lường hết dược đối với giai cấp vô sản đang đấu tranh ở châu Âu và châu Mĩ và cả khoa học ịch sử . Bởi cuọcời của Các Mác con người vĩ đại ấy đâu chỉ của riêng ông mà còn thuộc về hạn triệu con nười nờ những cống hiện lớn lao của ông 2.Những cống hiến vĩ đại Bằng phương pháp nghị luận tổng kết rành mạch , rõ ràng , Ăng ghen đã chỉ ra ba cống hiến lớn lao của Mác , những cống hiến khiến Mác trở thành bậc vĩ nhân , thành con người của cả nhân loại Cống hiến thứ nhất : Mác đã tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loại người " cái sự thật đơn giản ...đó là con người trước hết phải có cái ăn uống quân áo , chỗ ở , rôi sau đó mới có thể làm chính tri , khoa học , nghệ thuật , tôn giáo .v.v " Nghĩa là , trong đời sống con người vật chất là cái có trước , ý thức là cái có sau , và những cơ sở ật chất của đời ống xã hội ( việc sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt trục tiếp , trình độ phát triển kinh tế , ...) sẽ quyết định đặc thù của thượng tầng kến trúc ( thể chế nhà nước , chính trị, tôn giáo , pháp lật nghệ thuật ...) Đễ đánh giá mức độ lớn lao của cống hiến này , Ăng ghen đã dùng phương pháp so sánh Mác với Đác uyen , nhà sinh vật học người Anh , người đã tìm ra quy luật phát triển thế giới tự nhiên một cống hiến vĩ đại . bên cạnh đó Ăng ghen còn đối chiếu tư ưởng Mác ới các nhà tư tưởng khác : Mácđã đi ngược lại ất cả cách làm của các nhà tư tửong khác và đã phát hiện được quy luât đơn giản nhưng vô cùng đúng đắn ấy Ăng ghen dùng lập luận tăng tến đễ dẫn tới cống hiến thứ hai : " nhưng không chỉ có thế thôi " Nghĩa là còn có cống hiến khác không kém phần lớn lao . Cống hiến thứ hai của Mác là tìm ra quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa với vệc phát hện gá trị thăng dư . Ăng ghen đã so dánh kết quả nghiên cứu này của Mác như một ánh sáng so với việc mò mẫm trong bóng ối của các nhà kinh tế học tư sản và các nhà phê bình xã hội chủ nghĩa , đễ chỉ ra tính chân lí của phát hện lập luận tăng tiến cònđược dùng ếp ễ ói đến ống hến tứ ba , mà theo Ăng ghen là quan trọng nhất, với câu khảng định : Những ấy hoàn tàn không phải là điều chủ yếu của Mác Ở đây , ăng ghen nhất mạnh tới tính thực tiễn của khoa học lí luận của Mác , tới việc Mác không chỉ dừng lại ở lí thuết mà chuyển sang thành hànhđộng cách mạng Đễ giải thích AG dã nói rõ , Mác trước hết là một nhà cách mang , sứ mênh thật sự thiết thân của đời ông là đấu tranh đễ tham gia vào việc lật đổ xã hội tư sản , tham gia vào việc làm cho giai cấp vô sản ý thức được địa vị và quyền lợi của mình , ý thức về điều kiện tự giải phóng . Để làm được điều đó Mác đã say sưa , kiên cường đấu tranh trên mọi lĩnh vực , từ tư tưởng đến hoạt động chính trị . Những lí luận của Mác đã tác động sâu rộng trong đời sống xã hội thúc đẩy lịch sử phát triển : phát kiến đó nhanh chóng có tác động cách mạng đến công nghiệp , đến sự phát triển lịch sử nói chung . Bởi lẽ lí thuyết của Mác là lí thuyết có khả năng tác động mạnh mẽ , mang tính cách mạng ( nghĩa là có sư thay đổi mạnh mẽ , triệt đễ trong ý thức và trong thực tiển đời sống ) Qua hệ thống lí luận đó , giai cấp công nhân đã hiểu được sứ mệnh lịch sử của chính mình , hiểu được họ dã bị bóc lột thông qua giá trị thăng dư như thế nào và tiến đến có nhưgnx hành động đễ ựt giải phóng , mà bước đầu tiên là thành lập Hội liên hiệp công nhân quốc tế. Đây chính là kết quả của hành động cách mang của Mác Phần này được tách thành 2 đoạn là để nhấn mạnh tới tính quan trọng của cống hiến thứ ba này của Mác Với ba cụm từ chỉ sự tăng tiếng : "Nhưng không phaichir có thế thôi" , " nhưng đây hoàn toànkhoong phải là điều chủ yếu của Mác " , " nhưng niềm vui của ông còn lớn hơn nữa" , tác giả đã khẳng định những cống hiến sau còn vĩ đai hơn cống hiến trước Theo ăng-ghen ba cống hiến lớn lao về tư tưởng và hành động đó cua Mác đã làm cho giai cấp tư sản và chính phủ thời đai ông căm ghét và vu khống ông nhiều nhất, bởi ông đã góp phần làm lung lay chế độ tư sản đến tận gốc rễ Chính vì thế nên ở đoạn cuối Ăng ghen cho rằng Mác " Có thể có nhiều kẻ dốiddichj nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù riêng " Bởi lẽ mục đích của cả cuộc dời Mác mọi tâm huyết và tài năng của ông là chống lại toàn bộ chế đô tư sản và bảo vệ giai cấp vô sản chứ không chống một người cụ thể , bảo về mộtn gười nào cụ thể. Vì vậy khi ông mất đi " Hàn triệu người cộng sự cách mang với ông " ở khắp nơi trên thế giới Bằng những lời lẽ ngắn gọn ,r ành mạch và cả những tình cảm sâu sắc, chân thành , Ăng ghen cho ta thấy không chỉ những di sản tinh thần lớn lao Các Mác đã đễ lai cho nhân loại , cho giai cấp vô sản toàn thế giới , mà còn cả hình ảnh con người ông. Bên cạnh con người khoa học , con người của những tư tưởng lớn . Mác còn là người hoạt động cách mạng say mê, kiên cuơng và niềm vui thực sự của ông là khi cuôc đấu tranh có kết quả . Có lẽ , không ai thấu hiểu và đánh giá Mác đúng đắn hơn Ăng-ghen!
